Ինչ որ բան մեզանում պակաս է,
մարվել է մեռոնը հավատքի,
ու, մինչդեռ սրբորեն պահել ենք
մերանը մեր ոգու ու կամքի,
մեր կաթը, կարծես թե, շաղել են
խառնածին ու օտար՝ տմարդի,
դե, մենք էլ, մեր ձեռքով, ինքնակամ,
տխմարին ընտրել ենք, ըստ կարգի։
Գեղարվեստական և իմաստասիրական մշակույթի մեծախորհուրդ և անկրկնելի ֆենոմեն՝ ՎԻԼՅԱՄ ՍԱՐՈՅԱՆ: Տարիներ առաջ ես նույնիսկ փորձեցի Սարոյանի գրությունների մասին ուսումնասիրություն գրել: Մոտ յոթանասուն մեքենագիր էջ գրելուց հետո, պատռեցի: Շարադրելու ընթացքում զգացի, որ ոչ թե ես եմ նրա բարձունքներում, այլ նրան եմ իջեցնում այնտեղ, որտեղ ես էի: Առհասարակ, աններելի մեղք է, երբ հետազոտողը գրողի նվաճած բարձունքում չէ: Նման դեպքերում հանճարեղ իմացականությունը պարզապես հայտնվում է միջակ հետազոտողի մտավոր կարողությունների սանդղակում, որն էլ նրան ներկայացնում է ի պատկերի յուրում:
Հակամարտ կողմերի միջև (թուրքերի և մեր) հարաբերությունների հաստատման ժամանակ երկու կողմից էլ հաշվի են առնվում բոլոր արգումենտներն ու գործոնները իրենց հարաբերական կշիռների ու կարևորության հետ միասին, մի պրոցես, որն անհրաժեշտ է կողմերի միջև որևէ տեսակի հավասարակշռություն հաստատելու համար...